روش انجام آزمایش هیدرواستاتیک
منظور بازرسی و انجام آزمایش هیدرواستاتیک مولدهاي بخار و ظروف تحت فشار، مالک یا بهره‌بردار موظف است براي موعد تعیین‌شده، دستگاه را تخلیه، سرد، باز، شستشو و آماده‌سازي نماید. در مورد مولدهاي بخار با اجاق داخلی لازم است براي تسهیل عمل بازرسی، قطعات شبکه و همچنین مقداري از آجرهاي نسوز دور دهانه و قطعات دیگري که مزاحم بازرسی مورد نظر باشد برداشته شود.
آماده سازی دیگ بخار برای آزمایش هیدرواستاتیک آب سرد به شرح ذیل است:
الف - فلکه‌هاي خروجی بخار بسته و با واشر لاستیکی و درپوش و یا فلنج مسدود شود.
ب - شیرهاي اطمینان دیگ بخار از مدار خارج و توسط واشر لاستیکی و درپوش و یا فلنج مسدود شود.
ج - کنترل کننده‌هاي سطوح آب از مدار خارج و توسط واشر لاستیکی و درپوش و یا فلنج مسدود شود.
د – کلیه شیرهاي تخلیه دیگ بخار توسط واشر لاستیکی و درپوش و یا فلنج مسدود شود.
ه - کلیه شیرهاي آبنما از مدار خارج و توسط واشر لاستیکی و درپوش و یا فلنج مسدود گردد.
و – سایر ورودي و خروجی‌هاي دیگ غیر از ورودي پمپ تغذیه آب و فشارسنج از مدار خارج و مسدود گردد.
ز – درهاي جلو و عقب دیگ و کوره باز شده و دوده‌زدایی از شبکه‌ها و لوله‌ها انجام شود.
ح - پمپ تغذیه دیگ باید قابلیت تامین 5/1 برابر حداکثر فشار کاري دیگ را دارا باشد.
ي – پس از مسدود نمودن کلیه وروديها و خروجی‌هاي دیگ بخار به استثناي فشارسنج و پمپ تغذیه، دیگ را با آب سرد پر نموده و وضعیت آب بندي دیگ در مدت زمان معین شده بررسی شود. (دماي آب در طول آزمایش هیدرواستاتیک باید هم دماي محیط باشد و این مقدار نباید از 7 درجه سانتیگراد کمتر باشد.)
– از نقطه نظر ایمنی باید دیگ به صورت مناسبی از هوا تخلیه شود تا از تشکیل حباب‌هاي هوا قبل از اجراي آزمایش فشار جلوگیري شود.
– بعد از اتمام 30 دقیقه توصیه می‌شود که قبل از نزدیک شدن به دیگ جهت بازرسی از نزدیک، فشار به حداقل: 1/1 فشار طراحی و حداکثر: 9/0 فشار آزمایش هیدرواستاتیک کاهش داده شود.
– پس از آزمایش آب سرد طبق ماده 14باید مجدداe شیرهاي اطمینان را نصب و دستگاه با فشار عادي مربوطه براي مطمئن شدن از صحت کار شیر یا شیرهاي اطمینان آزمایش شود.
– چنانچه در اثر بازرسی معلوم شود که بکار انداختن مجدد دستگاه ایمن می‌باشد و یا آن که دستگاه مجهز به متعلقات حفاظتی کامل نبوده و یا این که لوازم به شکل صحیح تنظیم و ترتیب داده نشده، تا زمانی که نقایص مزبور مرتفع نشود به کار انداختن دستگاه ممنوع خواهد بود.
– در صورتی که در ضمن بازرسی، معایب و فرسودگی‌هایی مشاهده شود که احتمال انفجار دستگاه وجود داشته باشد لازم است فشار مجاز دستگاه به حد کافی تقلیل داده شود تا از خطر احتمالی جلوگیري شود و این تقلیل فشار باید با رعایت مدت کارکرد و میزان فرسودگی دستگاه تعیین شود.
– به منظور تعیین حداکثر فشار بهرهبرداري مجاز براي دیگ‌ها یا مخازن تحت فشار موجود باید ضخامت‌سنجی با استفاده از دستگاه ضخامت‌سنج (اولتراسونیک) جهت بررسی میزان خوردگی ورق‌هاي دیگ یا مخزن از نقاط حساس آنها شامل: بدنه، کوره، شبکه‌هاي جلو، عقب و میانی در دیگهاي بخار فایرتیوب، درام بالا و پایین و لوله‌هاي واترتیوب در دیگهاي واتر تیوب و عدسی فوقانی و تحتانی و بدنه در مخازن هواي فشرده انجام شود تا در نهایت با استفاده از رابطه ذیل حداکثر فشار مجاز کاري تعیین شود:
در رابطه مزبور:
MAWP : حداکثر فشار بهره برداري مجاز بر حسب پوند بر اینچ مربع؛
TS : حداقل مقاومت کششی ورق پوسته یا درام دیگ بر حسب پوند بر اینچ مربع، در مواردي که مقاومت کششی ورق پوسته یا درام دیگ معلوم نباشد، مقدار000/55 براي فولاد در نظر گرفته می‌شود.
Tmin : حداقل ضخامت بدنه بر حسب اینچ؛
r : شعاع داخلی دیگ یا مخزن برحسب اینچ؛
عدد 5 ضریب ایمنی است. (حداقل مقدار ضریب ایمنی باید 5 در نظر گرفته شود.) بدین منظور براي ضخامت‌سنجی از بدنه، کوره و شبکه‌ها ابتدا نقاط مورد نظر با فرچه سیمی یا سمباده نرم، دوده زدایی شده و سپس با دستگاه ضخامت‌سنج نقاط مورد نظر اندازه‌گیري می‌گردد. با اعمال حداقل ضخامت بدست آمده در رابطه فوق، حداکثر فشار کاري مجاز دیگ معین می‌شود. همچنین به منظور بررسی آتی از روند عملکرد دیگ، حداقل ضخامت‌هاي بدست آمده به تفکیک در گواهی صادره ذکر گردد.
تذکر: آزمایش هیدرواستاتیک (آب سرد) براي دیگهاي بخار باید با فشار 5/1 برابر حداکثر فشار بهره برداري مجاز (MAWP) مولد بخار انجام شود. فشار آزمایش نباید از 5/1 برابر حداکثر فشار موثر مجاز مولد (6(±% تجاوز نماید .زمان تست هیدرواستاتیک دیگ، حداقل 30 دقیقه است. در طول این مدت، میزان فشار دیگ باید ثابت مانده و هیچ گونه نشتی مشاهده نگردد.
نکاتی که در حین بازرسی باید رعایت شوند عبارتند از:
الف – امتداد شعله باید در محور کوره باشد.
ب - دستگاه‌هاي تنظیم‌کننده سطح‌آب در وضعیت پایین و بالا باید به شکل مطلوب عمل نمایند.
ج – حصول اطمینان از احتراق کامل.
ﺩ – حصول اطمینان از عملکرد کلیه سیستم‌هاي خودکار. ه – انجام سایر آزمایش‌هاي ضروري.
و – کالیبره بودن تجهیزات اندازه‌گیري
همه ظروف تحت فشار باید حتماً بر اساس استانداردهاي ملی کشور یا یکی از استانداردهاي معتبر بین‌المللی مورد تایید سازمان ملی استاندارد طراحی و ساخته شده باشند و گواهی استاندارد را از مراجع ذیربط دارا باشند. بدیهی است براي ظروف تحت فشار فاقد استاندارد نباید گواهی ادامه بهرهبرداري از سوي مشاور صادر شود.
دیگهاي بخاري که تحت تعمیرات اساسی نظیر تعویض کوره، شبکه یا لوله قرار گرفته‌اند باید قبل از آزمایش فنی توسط مشاوران حفاظت فنی و خدمات ایمنی در زمینه ایمنی دیگهاي بخار و ظرو ف تحت فشار توسط مراجع مورد تائید سازمان ملی استاندارد، مجدداً از نظر استاندارد بودن بازرسی و recertification شوند.
نکته ایمنی: ولتاژ چراغهاي الکتریکی یا ابزارهاي برقی دستی که براي بازرسی مولد بخاربه کار برده می‌شود نباید از 24 ولت تجاوز کند.
توضیحات: فرم گواهی ادامه بهرهبرداري دیگهاي بخار باید شامل مطالب ارائه شده درگواهی راهنما باشد.
مشاور حفاظت فنی و خدمات ایمنی در زمان حضور در کارگاه براي آزمایش فنی ملزم به تنظیم صورتجلسه انجام تست با امضاي خود و کارفرما یا نماینده وي می‌باشد.
گواهی آزمایش هیدرواستاتیک دیگ بخار (فایرتیوب)
نام کارخانه/شرکت/بیمارستان :
نشانی:
مشخصات لوح شناسایی دیگ
نام موسسه سازنده : شماره سریال :
سال ساخت : سال بهره برداری :
حداکثر فشار مجاز : فشار طراحی :
استاندارد ساخت : فشار آزمایش هیدرواستاتیکی :
ظرفیت دیگ : نوع سوخت :
مشخصات آزمایش
فشار کاری (بهره برداری ) : فشار در زمان آزمایش :
فشار سوپاپ اطمینان : تاریخ آزمایش هیدرواستاتیک :
توضیحات: دیگ فوق بر اساس دستورالعمل قبلی و با حضور آقاي … با سمت … با فشار … بار تحت آزمایش هیدرواستاتیک قرار گرفت و در مدت آزمایش و ضمن بررسی کوره، بدنه، شبکه‌هاي جلو و عقب دیگ، پاس دو و فایرتیوپها هیچگونه نشتی و یا تغییر شکل فیزیکی مشاهده نگردید. در ضخامت‌سنجی که بصورت راندوم بعمل آمد ضخامت شبکه جلو … میلیمتر، شبکه عقب … میلیمتر، پاس دو … میلیمتر، کوره … میلیمتر و بدنه … میلیمتر عاید گردید که با محاسبات انجام شده و لحاظ ضرائب اطمینان، دیگ فوق داراي مقاومت کافی براي فشار کاري … بار می‌باشد. در بررسی از متعلقات حفاظتی دیگ شامل آب نماها، پرشرسویچ‌ها، سوپاپ اطمینان، لولسنج سطوح آب صحت عملکرد آنها مورد تائید قرار گرفت. لذا با توجه به مراتب اشاره شده ادامه بهرهبرداري از مولد مذکور با فشار کاري … بار و تنظیم فشار سوپاپ اطمینان روي … بار از تاریخ … به مدت یکسال با رعایت کلیه مقررات حفاظتی و ایمنی در سرویس و نگهداري و انجام نظارتهاي فنی منظم بلامانع است. ضمناZ بر اساس ماده 9 آییننامه حفاظتی دیگهاي بخار و آبگرم، بازرسی فنی پس از هر نوع تعمیرات و تست هیدرواستاتیک در فواصل زمانی 12 ماهه ضروري است.
نام و نام خانوادگی مشاور: مهر و امضا:
رونوشت : اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان …
– مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار
گواهی آزمایش هیدرواستاتیک دیگ بخار (واترتیوب)
نام کارخانه/شرکت/بیمارستان :
نشانی:
مشخصات لوح شناسایی دیگ
نام موسسه سازنده : شماره سریال :
سال ساخت : سال بهره برداری :
حداکثر فشار مجاز : فشار طراحی :
استاندارد ساخت : فشار آزمایش هیدرواستاتیکی :
ظرفیت دیگ : نوع سوخت :
مشخصات آزمایش
فشار کاری (بهره برداری ) : فشار در زمان آزمایش :
فشار سوپاپ اطمینان : تاریخ آزمایش هیدرواستاتیک :
توضیحات: دیگ فوق بر اساس دستورالعمل قبلی و با حضور آقاي … با سمت … با فشار … بار تحت آزمایش هیدرواستاتیک قرار گرفت و در مدت آزمایش و ضمن بررسی درام بالا، درام پایین، کوره و واترتیوبها هیچگونه نشتی و یا تغییر شکل فیزیکی مشاهده نگردید. در ضخامت‌سنجی که بصورت راندوم بعمل آمد ضخامت بدنه درام بالا …میلیمتر، کلگی درام بالا … میلیمتر، بدنه درام پایین … میلیمتر، کلگی درام پایین … میلیمتر و لوله‌هاي واترتیوب … میلیمتر عاید گردید که با محاسبات انجام شده و لحاظ ضرائب اطمینان، دیگ فوق داراي مقاومت کافی براي فشار کاري … بار می‌باشد. در بررسی از متعلقات حفاظتی دیگ شامل آبنما، پرشرسویچ‌ها، سوپاپ اطمینان، لولسنج سطوح آب صحت عملکرد آنها مورد تائید قرار گرفت. لذا با توجه به مراتب اشاره شده ادامـه بـهره برداري از مـولد مذکور با فـشار کـاري … بار و تنظیم فشار سوپاپ اطمینان روي … بار از تاریخ … به مدت یکسال با رعایت کلیه مقررات حفاظتی و ایمنی در سرویس و نگهداري و انجام نظارتهاي فنی منظم بلامانع است. ضمناZ بر اساس ماده 9 آییننامه حفاظتی دیگهاي بخار و آبگرم، بازرسی فنی پس از هر نوع تعمیرات و تست هیدرواستاتیک در فواصل زمانی 12 ماهه ضروري است.
نام و نام خانوادگی مشاور: مهر و امضا:
رونوشت : اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان …
– مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار
